جماران: در کتاب چهل حدیث خدمات شایانى نسبت به ادب پارسى وجود دارد؛ از آن جمله است، عرض تفسیرها و تحلیل هاى مستند و بجا و قابل قبولى از ادبیات پیچیده شعر فارسى.

محمد جواد گوهرى در مقاله "جلوه وحدت در جام علم و عرفان: گذرى و نظرى بر کتاب چهل حدیث"، به قلم حضرت امام خمینی(س) آورده است که این در کتاب، خدمات شایانى نسبت به ادب پارسى وجود دارد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران وی در بخشی از این مقاله تصریح کرده است: در کتاب، خدمات شایانى نسبت به ادب پارسى وجود دارد که به هیچ روى نباید نادیده گرفته شوند.

وی می افزاید: از آن جمله است، عرض تفسیرها و تحلیل هاى مستند و بجا و قابل قبولى از ادبیات پیچیده شعر فارسى که ما در اینجا تنها به ذکر یک نمونه‏ اکتفا مى‏کنیم:

ایشان در بیان آنکه انسان عارف را دو نظر است این بیت از حافظ را تفسیر نموده‏اند:

پیر ما گفت خطا بر قلم صنع نرفت‏
آفرین بر نظر پاک خطا پوشش باد

ایشان این بیت را که از ابیات غامض به حساب مى‏آید، در سیاق عبارت چنین تفسیر فرموده‏اند:

«بدان که انسان عارف به حقایق و مطلع از نسبت بین ممکن و واجب- جل و علا- داراى دو نظر است:

یکى نظر به نقصان ذاتى خود و جمیع ممکنات و سیه رویى کائنات که در این نظر، علما یا عینا بیابد که سرتا پاى ممکن در دل نقص و در بحر ظلمانى امکان و فقر و احتیاج فرو رفته از لا و ابدا، و به هیچ وجه از خود چیزى ندارد و ناچیز صرف و بى‏آبرویى محض و ناقص على الاطلاق است. بلکه این تعبیرات نیز در حق او درست نیاید و از تنگى تعبیر است و ضیق مجال سخن، والا نقص و فقر و احتیاج، فرع تسیئیت است و براى جمیع ممکنات و کاف خلایق از خود چیزى نیست. در این نظر اگر تمام عبادات و اطاعات و عوارف و معارف را در محضر قدس ربوبیت برد، جز سرافکندگى و خجلت و ذلت و خوف چاره‏اى ندارد. چه اطاعات و عبادتى؟ از کى براى کى؟ تمام محامد راجع به خود اوست، و ممکن را در او تصرفى نیست، بلکه از تصرف ممکن، نقص عارض اظهار محامد و ثناى حق شود که اکنون عنان قلم را از او منصرف مى‏نماییم. و در این مقام فرماید: «ما اصابک من حسنه فمن الله و ما اصابک من سیئه فمن نفسک». چنان چه در مقام اول فرماید: «قل کل من عندالله». و قائل در این مقام گوید:
پیر ما گفت ...

«قول پیر راجع به مقام دوم و قول خود قائل راجع به مقام اول است. پس در این نظر خوف و حزن و خجلت و سرافکندگى انسان را فرا گیرد».
منبع: حضور 2 صفحه 209

منبع : فردا