محمدرضا مانی فر

اگر قران این قانون اساسی تغییرناپذیر با اطمینانی شگرف از پیروزی نهایی قدرت ایمان سلطه بی چون و چرای صالحان و پرهیزکاران نابودی ستم گران و آینده درخشان و سعادت آفرین بشر سخن می گوید و با طرح اندیشه پیروزی نهایی حق بر باطل به پیامدهایی همانند استقرار کامل و همه جانبه ارزش های انسانی و تشکیل آرمان شهر مهدوی به دست مهدی موعود (عج ) بشارت می دهد به سبب آن است که مسلمانان را به اهمیت شناخت و کوشش در راه دست یابی به « آرمان شهر » موعود آشنا سازد آرمان شهری که می توان جنبه های گوناگون پیدایش آن را در گزینه های ذیل جست و جو کرد :
الف ) آرمان شهر عدل : در نگاهی کوتاه به شاخصه های متنوع حکومت جهانی حضرت مهدی (عج ) هیچ ویژگی را نمی توان مانند عدل یافت که تا این حد در خور توجه باشد.
این شاخصه اساسی گاه آن چنان در آموزه ها و روایات دینی مورد تاکید قرار می گیرد که گمان می رود تنها « عدل » است که مورد توجه است .
در بسیاری از روایات آن امام بزرگوار به عنوان مظهر و تجلی کامل عدالت معرفی شده است آن چنان که « عدل » ظهور وبروز خویش را در چهره و سیمای او می بیند :
« اللهم وصل علی ولی امرک القائم المومل و العدل المنتظر »
« پروردگارا به ولی امر خود که قیام کننده و عدل مورد انتظار همه است درود فرست . » (1 )
در آرمان شهر مهدوی و در بسترسازی ظهور آن حضرت نخستین شاخصه « هویت ساز » عدل است .
این « عدل » که حتی اگر یک روز از عمر دنیا باقی مانده باشد محقق می شود بر نمودهایی استوار است :
.1 در سایه این عدالت استبداد و استعمار از بین می رود
.2 زمینه استثمار انسان از انسان به کلی برچیده می شود .
.3 کارگزاران ظلم و بیداد مورد بازخواست قرار می گیرند . قاضیان وحاکمان کژ رفتار از مسئولیت خویش عزل می شوند و زمین از هر نوع خیانت و نادرستی پاک می گردد
.4 گردنکشان و مستکبران درهم کوبیده می شوند و محرومان و مستضعفان در بازپس گیری حق خویش کامیاب می شوند
.5 ناله هیچ مظلومی در گلو خفه نمی گردد اشک و آه هیچ دلسوخته ای بلند نمی گردد هیچ انسانی گرسنه سر بر بالین نمی گذارد و هیچ محرومی باکینه و دغدغه روزگار سپری نمی کند.
ب ) آرمان شهر رفاه و آسایش : انسانیت انسان تکامل می یابد.
پیامبر گرامی (ص ) به این نکته اشاره می فرمایند : در امت من مهدی قیام کند... و زمان او مردم به چنان نعمت و رفاهی دست یابند که در هیچ زمانی دست نیافته باشند(و این رفاه شامل همه انسان ها خواهد بود) نیکوکار و بدکار. آسمان مکرر بر آنان ببارد و زمین چیزی از روییدنی های خود را پنهان نسازد . (2 )
طبق روایات معصومین (ع ) در زمان حکومت مهدوی مردم به مراد اصلی خود می رسند که عبارتند از :
کثرت مال رهایی از بارهای سنگین زندگی آسودگی از رنج طلب نافرجام پرداخت قرض بذل و بخشش امام عصر(عج ) برهمگان به گونه ای که از طلب مال و بخشش دیگران بی نیاز گردند عمران و آبادانی خرابی ها سرسبزی همه سطح زمین و برون شدن گنج های درون زمین .
ج ) آرمان شهر امنیت و آرامش : در دیدگاه اندیشمندان و صاحب نظران علوم اجتماعی از جمله نیازهای اساسی و بنیادین انسان و جامعه انسانی که در هرم نیازها جایگاهی ویژه و درخور توجه دارد نیاز به ایجاد امنیت و آرامش است . این نیاز که در ابعاد گونه گون و متفاوتی چون امنیت اخلاقی امنیت اقتصادی امنیت حقوقی امنیت اجتماعی و امنیت خانوادگی جلوه گر است آن چنان است که اندکی غفلت و بی توجهی به آن می تواند پیامدهای تلخ و جبران ناپذیری در پی داشته باشد.
در آرمان شهر مهدوی به مثابه الگویی کامل از اندیشه جهانی مهدویت به این نیاز اساسی و بنیادین توجه شده است حتی در بسیاری از آیات و روایات به صراحت و روشنی سخن گفته شده آن چنان که با تشبیه آن به شهر امن و آرام نگاه کلی به معنای واقعی امنیت آشکار ساخته است نگاهی که امام جعفر صادق (ع ) از آن یاد می کند :
وعده خداوند که « وحشت و خوف مومنان را به امنیت و سلام تبدیل می کند » تنها در چنین روزگاری به طور کامل تحقق می یابد . (3 )
حضرت مهدی (عج ) به عنوان رهبر جامعه جهانی اسلامی آن چنان در پی ایجاد جهانی سرشار از امنیت و آرامش همه جانبه است که گاه در برابر انسان ها و گروه هایی که در صدد سست کردن و بر هم زدن امنیت اند به شدت مقابله می کند. البته آن چه در این میان یادآوری آن ضروری به نظر می رسد آن است که در بینش و نگرش مهدوی همچون بینش نبوی رحمت و محبت اصلی اساسی است و مقابله آن حضرت با مخالفان در حقیقت تلاشی برای کنار زدن موانع کمال انسانی است .
د) آرمان شهر تربیت و پرورش : هر حرکت و گامی در راستای تعالی بینش و تکامل گرایش ها می تواند بر « انسانیت » انسان و جدایی او از « حیوانیت » ارزشی افزون تر و جایگاهی رفیع تر بخشد.
از این روست که « تربیت » به مثابه گذر انسان از « حیوانیت » به « انسانیت » از اهمیت و جایگاهی والا برخوردار است تا آن جا که دعوت پیامبران در کنار تعلیم بر عاملی دیگر چون تزکیه و تربیت تمرکز می یابد.
اندیشه « مهدویت » همواره به اندیشه های والای « صدر اسلام » معطوف است یعنی انسان نه تنها تن و جسم نیست بلکه موجودی است چند وجهی که رشد و تکامل او در گرو رشد همه جانبه و متوازن در همه ابعاد است . بنابراین تربیت چنین انسانی در عرصه مادی و معنوی همراه با تربیت و پرورش روحانی و توجه به اخلاق و فضایل روحی او تحقق می یابد.
هـ) آرمان شهر علم و دانش : دوران حکومت حضرت مهدی (عج ) را دوران بسط و گسترش علم و دانایی می خوانند و معتقدند : همانگونه که در این دوران ظلم وبیداد جایگاه خود را به عدل و دادگری می دهد دانایی و فرزانگی جایگزین جهل و نادانی می گردد و جهان از نور عقل و دانش آکنده می شود.
در جامعه مهدوی و در راه دست یابی به « آرمان شهر » آن دریافت های آنان به کمال خویش می رسد و دانش هایی که در گستره قرون متمادی پوشیده و مکتوم بوده اند پراکنده شده تا سراپرده منازل و اعماق وجود انسان ها گسترش می یابند.
و) آرمان شهر مستضعفان و محرومان : از دیگر پیامدهای ظهور و بروز و پیدایی آرمان شهر مهدوی تغییر ساختار قدرت و جا به جایی در آن است .
حکومت در اختیار توده های مستضعف و محروم جامعه قرار می گیرد آنان که در گستره تاریخ در زیر فشارهای شدید و گاه خردکننده مستکبران و مترفین بار سنگین نامردمی ها و بیچارگی ها را تحمل کرده اینک به عدالت و نوید دیر پای الهی باید به حق مسلم و وراثت و پیشوایی زمین دست یابند.
پاورقی :
1 ـ مفاتیح الجنان فرازی از دعای افتتاح
2 ـ طبری دلائل الامامه ص 255
3 ـ نعمانی الغیبه ص 240
از پیامدهای ظهور و بروز آرمان شهر مهدوی تغییر ساختار قدرت و جا به جایی در آن است که بر این مبنا مستضعفین به وراثت و پیشوایی زمین دست می یابند
حضرت مهدی (عج ) به عنوان رهبر جامعه جهانی اسلامی در پی ایجاد دنیایی سرشار از امنیت و آرامش همه جانبه است
تشکیل آرمان شهر مهدوی به دست مهدی موعود (عج ) با پیروزی نهایی حق بر باطل و نابودی ستمگران و استقرار کامل ارزش های انسانی امکان خواهد یافت

منبع : بازیاب